Program wzmacniania rodziny
Do kogo adresowany jest program?
,,Program Wzmacniania Rodziny – Miłość i Granice” jest programem uniwersalnym, przeznaczonym dla wszystkich rodzin, niezależnie od stopnia zagrożenia nastolatków rozwojem problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych lub innymi zaburzeniami zdrowia psychicznego.
W programie rodzice w pełni biorą odpowiedzialność za los i wychowanie swojego potomstwa bez względu na to, czy w rodzinie obecnie występują lub nie występują problemy; wychowawcze, w komunikacji interpersonalnej lub zachowania utrudniające dobre relacje na poziomie rodzic/rodzice/rodzina. Nie ma ograniczeń wiekowych dla rodziców – jedynie dziecko biorące udział w zajęciach powinno być w wieku min. 10 lat/14 lat.
Cele programu wzmacniania rodziny
Celem nadrzędnym programu jest ograniczenie używania środków psychoaktywnych oraz ograniczenie innych zachowań problemowych w okresie dojrzewania poprzez:
- rozwijanie umiejętności wychowawczych i sprawowania kontroli przez rodziców;
- rozwijanie umiejętności interpersonalnych i indywidualnych wśród nastolatków;
- wzmacnianie więzi w rodzinie;
Program pomaga zarówno rodzicom, jak i ich dzieciom pozyskać umiejętności praktyczne, które wzmacniają i wspierają zarówno postawę prorodzinną jak i prozdrowotną. Przepracowanie całości materiału w kolejnych sesjach (wspólnie przez rodzica i dziecko) pozwala na dogłębne zrozumienie zasad oraz norm współżycia w rodzinie przy zachowaniu poszanowania godności i potrzeb każdego członka rodziny.
Sposób realizacji programu
Realizacja programu to metoda warsztatowa, która przebiega w procesie grupowym.
W jednej grupie może być nie więcej niż 12 rodzin (nastoletnie dzieci w wieku 10-14 lat + rodzice/opiekunowie bądź rodzic/opiekun). Program w wersji podstawowej zakłada realizację 7 dwugodzinnych sesji. Spotkania odbywają się raz w tygodniu i podzielone są na dwie części. Podczas pierwszej części dzieci i rodzice pracują osobno, a druga część jest wspólna dla obu grup. Istnieje także możliwość przeprowadzenia czterech tzw. sesji przypominających, na które jest czas od 3 do 12 miesiąca od zakończenia programu podstawowego. Zajęcia warsztatowe prowadzą osoby z uprawnieniami [uzyskanymi w trakcie szkolenia] – w pierwszej godzinie zajęć 1 osoba pracuje z grupą dzieci, a 1 osoba z rodzicami, w drugiej godzinie zajęć (wspólnej dla dzieci i rodziców) realizatorzy pracują wspólnie z całą grupą.
Sesje tematyczne
I Rodzice: „Miłość i granice”.
Dzieci i młodzież: „Umiejętność wyznaczania i osiągania celów”.
Rodzina: „Wspieranie celów i marzeń”.
II Rodzice: „Tworzenie zasad domowych”.
Dzieci i młodzież: „Docenianie rodziców”.
Rodzina: „Docenianie członków rodziny”.
III Rodzice: Wspieranie dobrego zachowania”.
Dzieci i młodzież: „Radzenie sobie ze stresem”.
Rodzina: „Narady rodzinne”.
IV Rodzice: „Wyciąganie konsekwencji”.
Dzieci i młodzież: „Przestrzeganie zasad”.
Rodzina: „Rozumienie wartości rodziny”.
V Rodzice: „Budowanie mostów”.
Dzieci i młodzież: „Radzenie sobie z presją rówieśniczą”.
Rodzina: „Rozwijanie komunikacji wewnątrz rodziny”.
VI Rodzice: Ochrona przed używaniem substancji psychoaktywnych”.
Dzieci i młodzież: „Presja rówieśnicza i prawdziwi przyjaciele”.
Rodzina: „Rodziny a presja rówieśnicza”.
VII Rodzice: „Zapewnienie pomocy rodzinie w wyjątkowych sytuacjach.
Dzieci i młodzież: „Umiejętność proszenia o pomoc oraz ofiarowanie pomocy innym”.
Rodzina: „Podsumowanie”.
Skuteczność programu
Prowadzone w Stanach Zjednoczonych Ameryki badania ewaluacyjne wykazały, że:
-
Wśród młodzieży biorącej udział w programie SFP10-14, po 6 latach wskaźniki używania alkoholu, tytoniu i marihuany były znacząco niższe niż wśród nastolatków spoza programu (z grupy kontrolnej).
-
Różnice pomiędzy młodzieżą biorącą udział w programie a młodzieżą z grupy kontrolnej pogłębiały się wraz z upływem czasu, co świadczy o narastającym znaczeniu umiejętności nabywanych w ramach programu oraz silnych więzi między rodzicami a dzieckiem.
-
Młodzież uczestnicząca w SFP10-14 miała znacząco mniej problemów z zachowaniem w szkole niż ich rówieśnicy z grupy kontrolnej.22-latkowie (którzy jako 12-latkowie wraz z rodzicami uczestniczyli w SFP10-14) mieli znacząco mniej problemów ze zdrowiem psychicznym (depresji, lęku, fobii, zaburzeń osobowości), niż ich rówieśnic
-
Wśród rodziców stwierdzono poprawę specyficznych umiejętności wychowawczych takich, jak ustalanie odpowiednich granic i budowanie pozytywnych więzi z dzieckiem.
-
Rodzice wykazywali wzrost pozytywnych uczuć wobec dziecka.
-
Rodzice rozwinęli zdolność określania zasad obowiązujących dziecko i konsekwentnego ich przestrzegania.
-
Rodzice nauczyli się skutecznie kontrolować swoje dzieci oraz stosować odpowiednią i konsekwentną dyscyplinę